S2 Warunkowanie reakcji stresowej

Każdy żywy organizm potrafi indywidualnie zareagować na reakcję zagrożenia, którą w skrócie nazywamy reakcją stresową. Taka reakcja ma na celu jak najlepsze dostosowanie się osobnika do niebezpiecznej sytuacji podnosząc jego sprawność fizyczną, czujność zmysłów oraz przestawiając pracę umysłową na automatyczną. Pozwala nam to ocalić życie lub uniknąć obrażeń ciała. Problem pojawia się, jeśli w czasie wieczoru spędzanego w naszym domu czy pracy (oczywiście jeśli nie pracujesz jako pogromca rekinów) taki stan podniesionej gotowości utrzymuje się, a my nawet nie zdajemy sobie o tym sprawy. Jakie skutki w naszym organizmie pozostawia utrzymujący się stres starałem się przybliżyć w poście Stres – przyczyna chorób. Dzisiaj postaram się przybliżyć możliwe przyczyny powstawania stresu wierząc, że będzie to dla Ciebie interesujące, a nawet lekko zaskakujące. Dla ułatwienia poniżej pogrupowałem czynniki wywołuje stres, aczkolwiek nie należy ich rozważać oddzielnie. Zrobiłem to tylko i wyłącznie dla przejrzystości i aby łatwiej było nam poznać temat, nad którym będziemy pracować całe życie.

1.    Postrzeganie

Stres jest często poprzedzony różnymi zdarzeniami w naszym życiu, takimi jak rozwód, operacja, utrata pracy, przebita opona czy brak pasty do zębów w ostatniej tubce w domu. Jednak jakiekolwiek zdarzenie nie inicjuje stresu. Poziom stresu jest zależny od postrzegania przez nas danej sytuacji. Mówiąc inaczej postrzegając dane okoliczności, jako zagrażające naszej osobie wywołujemy stres, przy czym dana sytuacja nie musi być realnym zagrożeniem życia. Ze względu na postrzeganie podobne zdarzenia wywołują odmienne poziomy stresu u ludzi w zależności od ich nastawienia. To nasze postrzeganie danej sprawy wywoła u nas reakcję stresową, a nie sama sprawa. Zbadano, że poziom hormonów odpowiedzialnych za stres wśród studentów czy osób czekających na operacje dramatycznie rośnie. Czy egzamin na studiach jest zagrożeniem życia? Raczej nie, ale nasz abstrakcyjny umysł strach przed egzaminem interpretuje, jako zagrożenie i powstanie reakcje walcz albo uciekaj, taka sama jakby zaatakowało nas stado bawołów. W przypadku ataku bawołów wywołanie alarmu w naszym ciele miałoby uzasadnienie, ale długotrwałe zamartwianie się wynikiem egzaminu może prowadzić do wielu negatywnych zmian w naszym organizmie. Jak sobie radzić z tym oraz innymi czynnikami wywołujących reakcje stresową będę wiele pisał na tej stronie. Teraz tylko wspomnę, że włączenie pozytywnego myślenia oraz życie w teraźniejszości, (czyli nie martwienie się przeszłością ani przyszłością) przyniesie wiele ulgi w naszym ciele. Bądź tam gdzie są Twoje stopy…

80% spraw o które się martwimy nigdy się nie wydarza

2.    Pamięć komórkowa

Każda z naszych komórek wraz kodem genetycznym posiada własną pamięć, w której przechowywane są informacje jak reagować na dane bodźce. Za pomocą tej pamięci komórka może przejść w tryb stresu na podstawie odpowiedniego bodźca. Bodźcem wywołującym takie przejście może być obraz czy dźwięk dostarczony za pomocą naszych zmysłów. W tym aspekcie ważne jest podkreślenie, że nasz umysł składa się z części świadomej oraz nieświadomej (ponad 90% to nasza podświadomość). W części nieświadomej mamy ogromne ilości obrazów zakodowanych, jako negatywne, neutralne lub pozytywne. Obrazem może być przedmiot (np. pasek), sytuacja, piosenka, słowa. Widząc/słysząc dany obraz potrafimy przełączyć się w tryb stresu nie mając o tym pojęcia. Posłużę się przykładem. W czasie uroczystości piątych urodzin dziecka, tuż po zdmuchnięciu świeczek z tortu (raczej ognia ze świeczek), dochodzi do poważnej kłótni rodziców. Sprzeczka małżonków jest na tyle poważna, że dochodzi do rękoczynów, płaczu itp. Temu wszystkiemu zza tortu przygląda się pięcioletnie dziecko, które oczywiście po pewnym czasie także wybucha płaczem, a w jego ciele nasila się ogromna reakcja stresowa. Przedstawiona sytuacja może skutkować tym, że przez całe życie u wspomnianego dziecka na widok tortu będzie włączany stres komórkowy. Ten tort będzie w nim wzbudzał stres nawet, jeśli nie pamięta, nie zna sytuacji z piątych urodzin. Jednak jego podświadomość zakodowała daną sytuacje (nazwijmy to obraz), jako stresującą. Teraz za każdym razem słysząc słowo urodziny, widząc tort czy białą koszule, w którą jego ojciec był ubrany podczas omawianej sytuacji, w jego ciele następuje reakcja alarmowa (obraz wywołujący stres umysł mógł zakodować różnie, czasem nawet nielogicznie). Próbuje powiedzieć, że widok danego przedmiotu może włączyć w nas reakcję stresową nawet jak nie zdajemy sobie z tego sprawy. Takich przedmiotów są tysiące i możemy mieć z nimi kontakt każdego dnia. Ten system spamiętywania obrazów jest de facto naszym programem ochronnym budowanym od pierwszych dni życia kiedy jeszcze nasze myślenie nie było logiczne. Włączenie stresu komórkowego np. za sprawą zachmurzonego nieba ma Cię uchronić przed traumatycznym przeżyciem huraganu w czasie dzieciństwa. Takich stresowych obrazów możemy wiele budować podczas życia. W mojej długoletniej pracy z klientami i wieloma telefonami, które musiałem odbierać wytworzyła się reakcja stresowa na pewien dzwonek popularnego telefonu. Słysząc ten dźwięk zauważam konkretną zmianę w moim ciele mimo zakończenia tej pracy.

Reakcja stresowa wywołana danym obrazem może być subtelna, niezauważalna, nieświadoma, ale działająca destrukcyjnie na nasz organizm. Ciekawe jest to, że dany obraz wywołujący w nas reakcje stresową mogliśmy dostać w spadku po naszych rodzicach, dziadkach, pradziadkach... Pokazuje to eksperyment przeprowadzony na szczurach. Naukowcy w czasie pokazywania danego przedmiotu porażali szczury prądem o pewnej częstotliwości. Po jakimś czasie obraz danego przedmiotu (bodziec) już bez porażenia prądem wywoływał reakcję stresową w organizmie szczurów. Zadziwiające jest to, że ten sam obraz wywoływał reakcję stresową także u ich potomstwa, które nie było nigdy w życiu porażone prądem! To pokazuje, że traumatyczne sytuacje z życia w naszych przodków mogły zostać nam przekazane razem z kodem DNA. Na marginesie dodam, że wydaje się nam to niewiarygodne, ale to pokazuje jak zostaliśmy ograniczeni przez dzisiejszą naukę. Cały świat to nie tylko rzeczy, których możemy doświadczać za pomocą naszych zmysłów, nawet polepszonych przez najlepsze technologie. Wśród nas jest o wiele więcej świata, którego nigdy nie zobaczymy.

Szczęście… to po prostu dobre zdrowie i słaba pamięć

         Ernest Hemingway

3.    Media oraz dostarczane obrazy

Jeśli oglądasz telewizje, słuchasz radia czy przeglądasz wiadomości w Internecie jesteś ciągle narażony na wytwarzanie stresu w swoim ciele. Często nie zdajemy sobie sprawy, jakimi negatywnymi informacjami jesteśmy ciągle bombardowani. W wiadomościach bez przerwy powtarzane są informacje o wypadkach, morderstwach, złej sytuacji gospodarczej kraju itp. Twój umysł słysząc jak dookoła jest źle podświadomie przełącza się w tryb stresu. Ja nie posiadam telewizora, nie czytam wiadomości, więc łatwiej mi zauważyć negatywne obrazy dawane nam przez media każdego dnia. Przełączając stację radiową, trafiając na wiadomości lub będąc u kogoś oglądającego telewizję aż ciężko mi uwierzyć, że wcześniej nie zauważyłem pokazywania nam świata jako złego, w którym ciągle powinniśmy walczyć. Nie dość, że doświadczasz stresu w czasie oglądania TV, to bombardowanie informacjami o wypadkach samochodowych wywołanych przez pijanych kierowców zostaje w Twojej głowie. Twój podświadomy umysł wsiadając do samochodu w związku z tym wywołuje podwyższony stan gotowości. Widząc niektórych kierowców może to nawet lepiej, ale chodzi mi o pokazanie mechanizmu wytwarzania niepotrzebnego stresu często sprawami, które prawdopodobnie nie pojawią się w naszym życiu (nawet jeśli to raz, czy dwa razy w naszym życiu). Podświadomie możemy stresować się problemami, które nas bezpośrednio nie dotyczą lub na które nie mamy wpływu. Poza powyższym dodatkowo podczas 4 godzinnego oglądania telewizji (nawet przyjemnych obrazów) wytwarza się reakcje stresowa, ponieważ umysłowi ciężko nadążyć za szybko zmieniającymi się obrazami. Przy okazji warto wspomnieć o eksperymencie przeprowadzanym na studentach oglądających filmy z przewagą przemocy. Podczas seansu w organizmach studentów hormony odpowiedzialne za stres gwałtownie rosły. Oczywiście nie musisz wyrzucać telewizora czy radia. Proszę tylko unikaj informacji stresogennych czy filmów przepełnionych przemocą, a skup się na bardziej pozytywnych filmach czy programach. Myślę też, że warto wprowadzić zasadę maksymalnie 4 godzin włączonego telewizora w ciągu dnia, a czasem pełny odpoczynek od informacji.

Telewizja przybliża nam świat, który telewizor nam przysłania

Henryk Jagodziński

4.    Brak wybaczenia

W niedawno przeprowadzonym wywiadzie osoba, która przeżyła Holocaust i na której były przeprowadzane eksperymenty medyczne powiedziała, że wybaczyła swojemu oprawcy od razu po wojnie. Zapytana, czemu wybaczyła człowiekowi, który się nad nią znęcał robiąc rozmaite eksperymenty odpowiedziała, że gdyby nie wybaczyła, to doświadczenie by ją zniszczyło i prawdopodobnie nie dożyłaby sędziwego wieku. Mądrość tej Pani, która przecież po wojnie była młodą osobą jest wielka. Wybaczenie jest bardzo ważne, ponieważ uwalnia nas ono od osoby wyrządzającej nam krzywdę. Jeśli danej osobie nie wybaczymy to ciągle jesteśmy z nią związani, czując gniew i stale będąc związani z traumatycznymi przeżyciami. Nie wybaczając bardziej ranisz siebie, niż osobę wyrządzająca Ci krzywdę. Pamiętaj, że Wybaczenie musi wypływać z serca, ponieważ Twojej podświadomości nie dasz rady oszukać.

Człowiek, który nie lubi i nie umie przebaczać,

jest największym wrogiem samego siebie

kard. Stefan Wyszyński

5.    Działanie wbrew sobie

Wszystkie nasze czyny, które podejmujemy nie mając aprobaty naszego sumienia będą wywoływać reakcję stresową. Nie będę rozwijał tego wątku, ale musi on zostać ujęty w naszej wyliczance. Wspomnę tylko, że stosując coraz więcej pozytywnych zmian w swoim życiu (może nawet niektóre za sprawą wskazówek z tej strony) chciałbym, aby to była Twoja wspaniała przygoda. Nawet pozytywne działania nie powinny w nas wywoływać napięcia. W związku z tym działaj zgodnie ze swoim sumieniem, ale działaj. Na stronie będę rozpisywał się na temat różnych sposobów osiągnięcia zdrowia, ale jeśli dany element nie jest zgodny z Twoim sercem, to proszę pomiń go (pominięty element nie oznacza odrzucenia wszystkiego). Każdy z nas musi stworzyć swój własny sposób uzdrawiania i życia zgodnie z naturą. Ja chcę Ci tylko pokazywać możliwości naszej wspólnej drogi.

Tylko tyle Ci powiem – nic w życiu nie rób wbrew sobie

6.    Lęk

Tej pozycji się trochę obawiam, ponieważ mogę o tym pisać prawie bez końca. Chcę abyś wytrwał do końca postu, więc postaram się maksymalnie streścić. Lęk łączę prawie z każdym negatywnym uczuciem – gniewem, brakiem zaufania, niecierpliwością, smutkiem, brakiem miłości i wieloma innymi. Poczucie lęku zagłusza Twój spokój. Wybierając lęk nie tylko narażamy się na wypełnienie naszych ciał złym uczuciem, ale nie dajemy sobie szansy poczucia przypływu miłości i jasnego światła. Zastanówmy się czy brak zaufania, zbytni perfekcjonizm, poczucie winy, wstydu nie wynikają z lęku? Moim zdaniem tylko z niego. Nie ufając drugiej osobie po prostu boimy się i stwarzamy bariery ochronne, aby nie zostać zranionym. Praca nad swoim wizerunkiem wobec świata to de facto lęk przed byciem niewystarczająco dobrym. Zostawię Cię z tym tematem samego prosząc o chwilę refleksji nad pytaniem – Czy większość negatywnych uczuć w Twoim życiu nie wynikało z lęku? Czego my się ciągle boimy…

Każdy z nas ma dwie rzeczy do wyboru:

jesteśmy albo pełni miłości… albo pełni lęku…

Albert Einstein

7.    Szkodliwe pokarmy

Wiele pokarmów przez nas spożywanych lub ich brak może wywołać reakcję stresową. Przykładowo wypicie filiżanki kawy oznacza wprowadzenie do organizmu kofeiny, którą nasz organizm traktuje jako toksynę. W związku z tym produkuje hormony stresowe, aby jak najszybciej pozbyć się szkodliwej substancji (stąd mówi się, że kawa jest moczopędna). Kawa daje fałszywe poczucie pobudzenia dzięki wywołaniu w nas reakcji stresowej. W ten sposób się pobudzając szybciej zużywamy nasze ciała. Z kolei brak spożywania wystarczającej ilości wody wywołuje suszę w ciele, którą nasz umysł zinterpretuje jako zagrożenie życia. Wiele szkodliwych substancji będę opisywał.

Szkodzenie sobie jest wbrew naturze

Wymieniłem tylko niektóre z przyczyn mogących powodować stres w naszym organizmie. Nasz umysł potrafi być szalenie kreatywny wywołując w nas lęki nieadekwatnie do sytuacji. Przykładowo pisanie tego artykułu wywołało we mnie delikatny niepokój. W czasie pisania tej publikacji zrobiłem sobie dwudniową przerwę. W te dwa dni czułem napięcie związane z niezałatwioną sprawą. U Ciebie z kolei wzrastająca świadomość czynników stresogennych podczas czytania tego artykułu także może być niepożądana. Ufam jednak, że dowiedziałeś się czegoś nowego i zwrócisz uwagę na pewne kwestie w swoim życiu. Jak sobie radzić z każdym z potencjalnych czynników stresu będę sukcesywnie opisywał. 

Na koniec proszę Cie tylko abyś wszystkie pozytywne zmiany w swoim życiu robił nie z lęku przed chorobą, a z miłości do siebie samego.